Pisarz powieści nieoczywistych i niejednoznacznych. Szokujący prozaik, publicysta i dramaturg. Człowiek z subtelną nutą ironii i wysublimowanym poczuciem humoru, które niekoniecznie trafia do wszystkich. Jerzy Pilch.
Urodził się 10 sierpnia 1952 roku w Wiśle. Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tam też w latach 1975-1985 pracował jako adiunkt w Instytucie Filologii Polskiej i rozpoczął studia doktoranckie. Zadebiutował jako krytyk literacki w 1975 roku. Od 1978 roku był członkiem redakcji „Studenta”, a w latach 80. współorganizatorem i autorem niezależnego „NaGłosu”. Przez propozycję pracy w „Tygodniku Powszechnym” przerwał studia doktoranckie. Publikował także felietony na łamach „Hustlera”, „Polityki”, „Dziennika” czy „Przekroju”.
Do jego rąk w 1989 roku trafiła Nagroda Fundacji im. Kościelskich za tom „Wyznania twórcy pokątnej literatury erotycznej”. W maju 1998 roku jego proza „Tysiąc spokojnych miast” została uhonorowana tytułem Krakowska Książka Miesiąca.
Jerzy Pilch był wielokrotnie nominowany do Nagrody Literackiej Nike. Otrzymał ją w 2001 roku za powieść „Pod Mocnym Aniołem”. Książka ta wywiera iście mocne wrażenie na czytelniku, bulwersuje go, ale jednocześnie przeraża. Radziłabym jednak przeczytać ją przed obejrzeniem jej ekranizacji. Film z Robertem Więckiewiczem, Kingą Preis, Julią Kijowską, Jackiem Braciakiem czy Andrzejem Grabowskim w rolach głównych, wprost wgniata widza w fotel. Osobiście byłam zdezorientowana i poruszona filmem. Właściwie to chyba nawet się go bałam i zdecydowanie, mimo tego, że uważam, że był to jeden z lepiej zrobionych filmów, nie chcę do niego wracać. Po książkę sięgnęłam jakiś czas później i nie zrobiła na mnie niestety aż takiego wrażenia. Chyba wiedziałam już, czego mogę się spodziewać. Stąd polecam tę lekturę, ale przed obrazem z 2014 roku.
Do ważniejszych książek Jerzego Pilcha należą również: „Spis cudzołożnic. Proza podróżna”, „Rozpacz z powodu utraty furmanki”, „Bezpowrotnie utracona leworęczność”, „Upadek człowieka pod Dworcem Centralnym”, „Miasto utrapienia”, „Moje pierwsze samobójstwo”, „Marsz Polonia”.
W 1994 powieść „Spis cudzołożnic. Proza podróżna” została przeniesiona na duży ekran przez Jerzego Stuhra, który został także odtwórcą głównej roli. Sam Pilch pojawił się także w tym filmie w roli epizodycznej.
Jerzy Pilch jest również autorem scenariuszy do dwóch filmów: „Żółtego szalika” z roku 2000 oraz „Miłości w przejściu podziemnym” z 2006. Pierwszy obraz został nagrodzony m.in. na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
Sztuki Pilcha były także adaptowane dla potrzeb Teatru Telewizji.
Jerzy Pilch to pisarz, po prozę którego sięgnąć warto. Nie każdego jednak przekona ona do siebie. Momentami jest bardzo odważna, brutalna. Czytelnik jest poniewierany emocjonalnie, przyzwyczajany do pewnych obrazów, a następnie agresywnie od nich odrywany. Nie jest to literatura lekka, za to na pewno dobra.
zdjęcie: culture.pl, fot. Wojciech Druszcz.