19 lutego 2023 roku, w 550. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika, w Auli UMK oficjalnie zainaugurowano cykl wydarzeń wpisujących się w Światowy Kongres Kopernikański.
Mowę otwarcia wygłosił JM Rektor prof. Andrzej Sokala, witając wszystkich obecnych gości, wśród których znaleźli się m.in. dwaj rektorzy uczelni współorganizujących Światowy Kongres Kopernikański, ministrowie i ministry, a także zwierzchnik Ministerstwa Edukacji i Nauki – Przemysław Czarnek; byli rektorzy UMK, wielu pracowników Uniwersytetu, przedstawiciele władz samorządowych, mundurowych, duchowieństwa oraz przedsiębiorcy.
Rektor UMK pokrótce przybliżył historię uniwersytetu, skupiając się jednak przede wszystkim na postaci Mikołaja Kopernika, uważanego za jednego z pierwszych ludzi renesansu. Wskazał go jako jednego z pierwszych twórców metody naukowej. Podkreślił, że uniwersytet musi kształcić wyobraźnię przyszłych pokoleń, ich krytyczny ogląd rzeczywistości, co jest jednym z gwarantów rozwoju.
– Najwyższym obowiązkiem człowieka nauki jest we wszystkim dociekać prawdy – mówił rektor UMK, nawiązując do słów zawartych w dewizie toruńskiej uczelni, które to Mikołaj Kopernik skreślił w liście skierowanym do papieża Pawła III. Fraza „veritas in omnibus quaerenda est” została także zamieszczona we wstępie do dzieła „O obrotach sfer niebieskich”.
Następnie odczytano list Prezydenta RP Andrzeja Dudy, w którym przypomniał m.in. o „poszukiwaniu prawdy w sposób wolny i pozbawiony uprzedzeń”, oraz nawiązał do stwierdzeń Kopernika mówiących o oddawaniu życia za ojczyznę. Głos zabrał także Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek, wspominając spotkanie sprzed dwóch lat z rektorami UMK, UJ i UWM, na którym uzgodniono organizację Światowego Kongresu Kopernikańskiego oraz powołanie do życia Akademii Kopernikańskiej. Pod koniec wystąpienia minister wręczył Rektorowi UMK okolicznościowy medal.
Inauguracja Światowego Kongresu Kopernikańskiego
Rektorzy trzech uczelni zaangażowanych w organizację Kongresu oraz przedstawiciele władz państwowych otworzyli pierwszy Światowy Kongres Kopernikański, wspólnie naciskając żółto-niebieski przycisk uruchamiający pokaz slajdów przedstawiających zakres aktywności Kongresu. Po tym symbolicznym geście przyszedł czas na kolejne przemowy.
JM Rektor UJ, prof. Jacek Popiel, przedstawił zagadnienia, jakimi będą się zajmować akademicy podczas majowego spotkania Światowego Kongresu Kopernikańskiego, gdzie głównymi tematami będą ekonomia i filozofia. Przypomniał, że podobnie jak wielki astronom, środowisko naukowe nie może się skupiać na jednej dziedzinie, lecz stawiać na interdyscyplinarność, której prekursorem był Kopernik. JM Rektor UWM prof. Jerzy Przyborowski także wskazywał na szerokie zainteresowania wielkiego astronoma, który na Warmii przeżył 40 lat, służąc swojemu regionowi i krajowi. Dodał, że jedną z ważnych cech każdego naukowca powinna być pokora, którą cechował się Mikołaj Kopernik. Olsztyńska, trzecia odsłona Kongresu potrwa od 21 do 24 czerwca 2023 roku.
Noblista przemówił
Wisienką na torcie oficjalnej części inauguracji ŚKK był wykład prof. Phillipa Jamesa Edwina Peebles’a, laureata Nagrody Nobla w 2019 r. w dziedzinie fizyki za teoretyczne odkrycia w kosmologii fizycznej.
W lekkiej formie noblista poruszył wiele zagadnień, na początku przypominając, że musimy nauczyć się żyć z faktem, iż nie jesteśmy w centrum wszechświata ani nie jest on wieczny. Podkreślał także wagę podtrzymywania komunikacji i współpracy pomiędzy przemysłem a ośrodkami uniwersyteckimi, ponieważ ten pierwszy dzięki swoim działaniom może być motorem napędowym badań naukowych, jednocześnie dając narzędzia do ich pogłębiania pozwalającego wyciągać kolejne wnioski. Jako przykłady takich powiązań wskazał historię powstania telefonu i matrycy CCD. Po wystąpieniu prof. Peebles odebrał z rąk JM prof. Andrzeja Sokali reprint dzieła „De revolutionibus orbium celestum”.
Ostatnimi występującymi podczas akademickiej gali byli: prof. Bogumiła Kaniewska – przewodnicząca Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich i prof. Marek Sarna – prezes Polskiego Towarzystwa Astronomicznego oraz wojewodowie i marszałkowie województw, przez których tereny, aż do września, będzie „kroczył” Światowy Kongres Kopernikański.
Koncertujemy z UMK!
Przypominamy o naszym dzisiejszym (19.02.2023) streamie koncertu Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej wprost z auli UMK o godzinie 18:00.
[Fot.: Andrzej Romański]