Dzięki pracom zespołu archeologów podwodnych kierowanego przez dr. hab. Andrzeja Pydyna z UMK na Pojezierzu Iławskim, udało się znaleźć kilka zabytków.
Badania prowadzone na kilkunastu stanowiskach na jeziorach Pojezierza Iławskiego zaowocowały spektakularnymi znaleziskami. Poza licznymi, czasami doskonale zachowanymi zabytkami odnaleziono złożone konstrukcje drewniane, które w większości stanowią pozostałości przepraw mostowych. Wstępna analiza materiału zabytkowego oraz badania dendrochronologicze pozwalają przypuszczać, że odnalezione mosty pochodzą z XI, XII, XIII i XIV wieku. Most przecinający przesmyk oddzielający jeziora Płaskie i Jeziorak powstał w zasadniczej części z drewna ściętego w latach 1055/1056. Był to ważny elementem szlaku komunikacyjnego prowadzącego w głąb Prus. Omawiany most jest jednym z najbardziej interesujących obiektów tego typu odnalezionych na terenie ziem polskich, a zwłaszcza w rejonie Warmii i Mazur.
Inne przeprawy mostowe odnaleziono na jeziorze Łodygowo. Badania dendrochronologiczne prowadzone przez prof. dr hab. Tomasza Ważnego z UMK sugerują, że jeden z mostów wiodących na tzw. wyspę Kurhanów na jeziorze Łodygowo funkcjonował przynajmniej do 1333 roku. Natomiast most prowadzący na przeciwległy brzeg mógł już powstać w pierwszej połowie XII wieku lub nawet wcześniej, na co wskazuje materiał zabytkowy. Wspomniana wyspa, mimo swoich niewielkich rozmiarów, musiała być ważnym ośrodkiem władzy lub kultu, gdyż łączyły ją z brzegiem dwie przeprawy mostowe o długości prawie 200 m każda. Mosty te zaplanowane były tak, aby ich przyczółki znajdowały się w rejonie bramy prowadzącej do grodu.
Prowadzone w ramach projektu badania pozwoliły również na dokładną lokalizację przeprawy mostowej prowadzącej na północny kraniec wyspy Wielka Żuława. Z badań dendrochronologicznych wiadomo, że założenie to powstało w latach 1268-1269. Niemniej zróżnicowany materiał archeologiczny potwierdza, że miejsce to wykorzystywane było przez kolejne kilka wieków. Wydaje się prawdopodobne, że budowa mostu związana była funkcjonowaniem na wyspie grodu przebadanego w trakcie wcześniejszych badań archeologicznych.
Prace toruńskich archeologów trwają ponad 2 miesiące. Realizowane są wspólnie z Instytutem Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego z Warszawy i wspierane są przez Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich Oddział w Warszawie. Badania są możliwe dzięki wsparciu finansowemu przyznanemu przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach programu – dziedzictwo kulturowe i priorytetu – ochrona zabytków archeologicznych. Grant zatytułowany „Niedestrukcyjne kompleksowe rozpoznanie zasobów archeologicznych dna jezior i strefy brzegowej w wybranych akwenach Pojezierza Iławskiego w ramach podwodnego AZP” jest największym projektem tego typu realizowanym w polskich akwenach śródlądowych.
Badania na Pojezierzu Iławskim prowadzone będą do późnej jesieni.
Źrodło: CPiI UMK
Zdjęcie: Dominika Kofel