Subkultura gotycka jest uznawana za jedną z najbardziej oryginalnych i owianych największą ilością tajemnic grup społecznych na świecie. Jest to spowodowane w gruncie rzeczy intrygującym stylem ubioru, muzyką, oraz ciekawą filozofią kryjącą się za kilkoma warstwami białego i czarnego makijażu. Jednakże, w jaki sposób ta subkultura dotarła do Polski i w jaki sposób funkcjonowała w okresie komunizmu?
Nim zacznę historię wprowadzenia czarnej sceny do Polski, pragnę przedstawić krótką historię narodzin tej oto subkultury.
Narodziny Goth
Jej początki sięgają przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, kiedy cieszył się największą popularnością nurt cold wave i subkultura punk. Z założenia zakładała intensywny bunt przeciwko ówczesnym władzom, jednakże w porównaniu do popularnej subkultury hippisowskiej, stawiała na trochę mniej pokojowe metody, a na bardziej rebelianckie i anarchistyczne. Z zabawy formą i w wyniku eksperymentów muzycznych i silnych potrzeb poszukiwania nowych inspiracji, narodził się gatunek, który łączył w sobie wpływ post-punkowej stylistyki z mroczną, ale jednocześnie melodyjną i romantyczną muzyką gitarową, takowym gatunkiem był właśnie goth.
Subkultura ta w porównaniu z punkiem, manifestowała swój sprzeciw wobec władz i norm społecznych w sposób pasywny, poprzez odcinanie się od nich i poświęceniu się w pełni słuchaniu ulubionej muzyki i formom sztuki związanej z tematyką śmierci. W późniejszych latach w celu prowadzenia nonkonformistycznej filozofii dołożono również charakterystyczną formę wizualną: czarny ubiór, ciężkie obuwie, silny biały makijaż z czarnymi elementami, oraz kontrowersyjne symbole mające często związek z satanizmem i okultyzmem. Wszystkie te elementy miały na celu wzbudzenie kontrowersji oraz ukazanie problemów dzisiejszego społeczeństwa, które szybko sprowokowane, wytworzyło do gothów pewnego rodzaju formę nietolerancji i wzajemnej animozji.
Największy wpływ na rozwój goth miały takie zespoły jak np. Led Zeppelin, Black Sabbath, Bauhaus, czy Sisters of Mercy. Warstwa liryczna i melodyjna ich utworów bardzo różniła się stylistycznie od klasycznego rock and rolla. Piosenki były nacechowane mrokiem i symbolizmem, często nawiązującym do różnych mitologii. Ponadto nie brakowało również fascynacji poganizmem, czy tematyką uzależnień od substancji psychoaktywnych.
Gotyk w Polsce w XX wieku
Końcówka lat 70. i początek lat 80. to rewolucyjny okres dla młodzieży polskiej. Przez czerwoną kurtynę zostały przemycone z Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych liczne utwory takich wykonawców jak Robert Smith i Siouxsie Sioux, Depeche Mode czy Anne Clark, którzy wprowadzili mrok do polskiej sfery muzycznej. Rzekomo idealny świat, który był przedstawiany przez propagandę, został wywrócony do góry nogami. W post-punku i w nowej fali zaczął królować chłód, minimalizm, zmęczenie światem oraz mrok i nonkonformizm, którą potęgował długoletni konflikt pomiędzy dwoma mocarstwami i zagrożenie potencjalną wojną nuklearną.
To właśnie ten okres dał początek pierwszym polskim gotyckim kapelom, których twórczość nasycała młodzież mrocznym i posępnym klimatem, takowymi zespołami były między innymi: Made in Poland, Variete, czy 1984.
Istotną rolę w spopularyzowaniu subkultury gotyckiej (lata 90.) odegrały również słynne audycje zatytułowane Trójka pod Księżycem prowadzone przez świętej pamięci Tomasza Beksińskiego, które były przesiąknięte klimatem takowej muzyki i którym towarzyszył autorski komentarz dziennikarza (archiwalne nagrania audycji Tomasza Beksińskiego można odsłuchać na stronie audycje Tomasza Beksińskiego: TB.mp3). Czarna scena pojawiała się także w redagowanych przez niego felietonach z cyklu Opowieści z krypty, które ukazywały się w miesięczniku Tylko rock w latach 1998–1999. Warto również podkreślić, że sama postać Pana Tomasza, choć bardzo enigmatyczna, stanowiła nieodłączny wzorzec dla ówczesnych gotów.
Jeśli chodzi o kwestie wizualne, to dużą popularnością cieszyły się takie firmy jak Bogey`s, które zaobserwowawszy wzrost zainteresowania subkulturą goth w Polsce, zaczęły reklamować ponurą modę w magazynach młodzieżowych. Niestety dużej części młodzieży nie było stać na wiele reklamowanych w magazynach produktów, więc brak funduszy zaczęła rekompensować kreatywność. Tak więc ubrania kapłanów, czarne koszule sędziowskie, ciemne płótna wykorzystywane przez robotników zaczęły być przerabiane na wzór ubrań z magazynów. Inspiracje do stworzenia gotyckich strojów i stylizacji zostały zaczerpnięte również z literatury gotyckiej Edgara Allana Poe, czy z literatury szekspirowskiej, najczęściej z utworu Hamlet.
Młodzi Goci w dość szybkim tempie, wywołali przerażenie na zamknięte na zachód społeczeństwo. Zaczęli pokazywać ludziom śmierć i zło, dokonali wywrócenia norm społecznych, łamali tabu i prowokowali swoim wyglądem. Zaczęto głosić plotki o złowrogich rytuałach, potańcówkach w krwi, bezczeszczeniu grobów, satanizmie i homoseksualnym okultyzmie. Młodzież gotycka nie obalała tych uprzedzeń, gdyż chciała się zdystansować od normalnego społeczeństwa, więc mile widziane było, jeśli normisie trzymali się z daleka ze strachu. Ponadto wiele symboli chrześcijańskich i okultystycznych było nie tylko cudownie tajemniczych i wywołujących inspiracje do romantycznych poezji, ale były też idealnym narzędziem szerzenia zamętu. Ze względu na silne przywiązanie Polaków do religii, młodzież w celu wywołania jeszcze większej kontrowersji, zaczęła zakładać również symbole satanistyczne i głosić stanowiska antyreligijne, co powodowało jeszcze większą niechęć i wzmożenie rozpowiadanych plotek.
Zobacz też: Toruńsko-wileńska uczta dźwiękowa, czyli improwizacje w Kombinacie Kultury [RELACJA]
To, co w latach 80. wielu rodziców uważało za dziwną fazę swoich dzieci, obecnie przerodziło się w styl życia. Ci, którzy byli jej częścią kiedyś, często są nią do dziś. Każde pokolenie przynosiło ze sobą muzyczne i wizualne wpływy swoich czasów. W porównaniu z wcześniejszymi latami istnieją teraz liczne wydarzenia i festiwale gotyckie, najpopularniejszym jest coroczne Castle Party odbywające się na zamku w Bolkowie. Moda gotycka również ewoluowała, wytworzyły się liczne style, do popularnych należą np. cyber goth, trad goth (zwani również traditional goth), victorian goth, romantic goth, white goth, steam punk goth.
Jak wszystkie subkultury, scena gotycka zmaga się dzisiaj z komercjalizacją i z tak zwanym gotycyzmem, który przejawia się dużym zamiłowaniem do garderoby gotyckiej, a odrzuca pozostałe elementy, co prowadzi do zmniejszenia ilości miłośników sfery muzyczno-lirycznej, a do zwiększenia udawanych gothów. Mimo trudności i kryzysu subkultura goth sprawia jednak wrażenie dobrze funkcjonującej i powściągliwej, najprawdopodobniej dzięki kontynuowanej filozofii nonkonformizmu i koncentracji na sobie i swojej ulubionej muzyce.
[Fot.: images.squarespace-cdn.com]