W jaki sposób literatura, film i popkultura reinterpretują przeszłość Polski? Jak polaryzacja polityczna wpływa na interpretowanie historii? Jaką rolę spełniają fantazmaty w kształtowaniu wizji przeszłości i tożsamości narodowej? Odpowiedzi na te, a także wiele innych pytań padły podczas konferencji naukowej: „Przeszłość – fantazmat – fantazja. Symboliczne rekonstrukcje przeszłości Polski”, która odbyła się w dniach 27-28 lutego 2025 w Collegium Maius.
Pierwszy dzień konferencji
Czwartkowe spotkanie rozpoczęło się od panelu poświęconego literackim interpretacjom przeszłości Polski. Dyskutowano m.in. o nieheroicznych obrazach polskiego heroizmu u Szczepana Twardocha oraz grotesce i ironii w konstruowaniu tożsamości narodowej.
W kolejnych blokach omawiano praktyki społeczno-kulturowe i etnografię polskości, w których analizowano m.in. symbolikę roślin w kulturze funeralnej oraz mitologię wojny w przestrzeni miejskiej.
Popołudniowa część konferencji skupiła się na „zwrocie ludowym”, analizując narracje chłopskie Władysława Orkana, a także odpowiedziano na pytanie: „Jak mniejszościowe historie kobiet budują tożsamość klasy średniej?”.
Pierwszy dzień zakończono się prelekcjami dotyczącymi sarmatyzmu m.in. na podstawie twórczości Jacka Dukaja oraz przedstawiono sarmackie postaci kobiece w kontekście fantastyki historycznej.
Drugi dzień konferencji
Drugiego dnia konferencji porozmawialiśmy z jej organizatorem profesorem Pawłem Bohuszewiczem, który przybliżył nam główne tematy konferencji.
Doktor Piotr Gorliński-Kucik z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach przedstawił przykłady dekonstruowania mitów sarmatyzmu.
Kolejne wystąpienie przygotowane przez doktora Zbigniewa Jazienickiego z Uniwersytetu Warszawskiego dotyczyło poezji Krzysztofa Koehlera i polskiej transformacji.
Panel zakończył się wystąpieniem profesora Pawła Bohuszewicza na temat fantazmatu wolności w powieści neosarmackiej. Podczas kolejnego panelu szczególnym zainteresowaniem cieszyła się analiza serialu „1670”, będącego pretekstem do dyskusji o burzeniu mitu potęgi polskiej szlachty.
Konferencja pokazała, jak różnorodne i wielowątkowe są współczesne narracje o polskiej przeszłości. Dyskusje nad fantazmatami i mitami dowiodły, że przeszłość nieustannie podlega twórczym przekształceniom, a jej obraz w popkulturze pozostaje ważnym elementem tożsamości narodowej.
Więcej informacji, znajduję się pod adresem: https://neosarmatyzm.umk.pl/konferencje/